Blog - Positieve groepsvorming

september 28, 2024september 30, 2024

14 Manieren om groepjes te maken

Veel leerlingen kunnen er tegenop zien om in groepjes te moeten samenwerken. Als ze worden ingedeeld door de docent zijn ze bang voor de samenstelling van die groep, als ze zelf mogen kiezen zijn ze bang verkeerd te kiezen of om buitengesloten te worden.
Tijdens het uitvoeren van een opdracht of taak in groepsverband zijn er weer andere angsten. ‘Straks moet ik alles alleen doen. ‘Straks gaat hij weer de baas spelen’. ‘Straks gaat zij weer de hele tijd grappig zitten doen.’ Straks krijgen we allemaal een slecht punt.’ ‘Straks…’.

Het is goed om hierbij stil te staan. Maak duidelijk dat het werken in dit groepje tijdelijk is en dat de volgende keer de samenstelling anders zal zijn. Als iemand moet samenwerken met iemand waarmee het niet klikt: niet meteen laten merken: dat doet het samenwerken geen goed.

Werken in groepjes gaat niet vanzelf. Het indelen in groepjes ook niet. Toch is het wijs om leerlingen/studenten niet zelf de groepjes te laten maken. Start daarmee direct aan het begin van het schooljaar. Wanneer een klas gewend is om steeds in wisselende samenstellingen te werken, leren ze elkaar veel beter en op een andere manier kennen. Wat weer ten goede komt aan de sfeer in de groep en de onderlinge verhoudingen.

Maak het indelen in groepjes leuk en koppel het direct aan de inhoud van je les.

Beurtenstokjes (ijslollystokjes)
Aftellen
Doorgeknipte ansichtkaarten/speelkaarten bij elkaar puzzelen
Rebus
Kwartetspel
Sommen opschrijven met dezelfde uitkomst
Touwtjes met verschillende lengtes
Kaartjes maken met woorden die rijmen
Muzikaal
Woorden maken
Wat hoort bij elkaar
kauwgomballenautomaat
Online groepjesmaker
Op uiterlijke kenmerken

Doel

Op een speelse laagdrempelige manier groepjes maken
Werken in groepjes aantrekkelijker maken
Stimuleren positief groepsgevoel
Samenwerkingsvaardigheden versterken

Voor wie

Bovenbouw PO
VO
MBO

Beurtenstokjes

Geef alle leerlingen/studenten een leeg ijslolly stokje.
Ze schrijven hierop hun naam en versieren het desgewenst
Zet de stokjes bij elkaar in een beker
Wanneer je groepjes wil maken trek je het gewenste aantal stokjes uit de beker
Ook te gebruiken bij willekeurig beurten geven

Aftellen

Wijs studenten/leerlingen om de beurt aan en geef ze een nummer
Degenen met hetzelfde nummer vormen samen een groepje

Doorgeknipte kaarten bij elkaar puzzelen

Knip ansicht kaarten, speelkaarten of foto’s in stukken
Het aantal stukken bepaalt de groepsgrootte
Kies afbeeldingen die bij de les passen

Rebus

Maak een rebus die past bij je les
Maak verschillende rebussen, het aantal is afhankelijk van het aantal groepjes dat je wil maken voor jouw klas
Dat kan ook online: https://rebus.club/nl .Via deze site kun je ook in vreemde talen een rebus maken
Print de rebus uit en verdeel ze over de groep
Studenten/leerlingen zoeken klasgenoten met dezelfde rebus en lossen die op.

Kwartetspel

Kies een bestaand kwartetspel
Deel de kaarten uit in je klas
Studenten/leerlingen zoeken klasgenoten met hetzelfde kwartet
Alleen geschikt om groepjes van 4 te maken

Sommen met dezelfde uitkomst

Maak voor elk groepje een aantal sommen die dezelfde uitkomst hebben
Degenen die dezelfde uitkomst hebben horen in een groepje bij elkaar

Touwtjes met verschillende lengtes

Knip een touw in stukken met verschillende lengtes
Studenten/leerlingen zoeken klasgenoten met dezelfde touwlengte en zijn zo een groepje

Kaartjes maken met woorden die rijmen

Maak kaartjes met rijmwoorden
Deel de kaartjes uit
Studenten/leerlingen gaan opzoek naar anderen die een kaartje hebben met een woord dat rijmt op het woord van hun kaartje
Ook geschikt voor gebruik in lessen vreemde talen

Muzikaal

Deel kaartjes uit waarop een lied staat
Kies liedjes die iedereen kent (kinderliedje, kerstliedje, sinterklaasliedje, lang zal ze leven enz.)
Na een startsignaal begint iedereen door elkaar tegelijktijdig het liedje te zingen dat op het kaartje staat
Al zingend moeten ze opzoek gaan naar anderen die hetzelfde liedje zingen
Waarschuw de docenten in de lokalen naast je
Alternatief: maak kaartjes met een handeling, een emotie
of een beroep dat ze moeten gaan uitbeelden uitbeelden

Woorden maken

Maak kaartjes met daarop één letter
Elke student/leerling krijgt een kaartje ontvangt een letter.
Studenten/leerlingen krijgen de opdracht woorden van 5 letters te maken.
Dit spel is tevens een samenwerkingsopdracht omdat de ‘letters’ nogal eens moeten wisselen van groepje, voordat iedereen bij ‘een echt woord’ een plekje heeft gevonden.

Wat hoort bij elkaar

Afhankelijk van het vak of het thema kaartjes maken die bij elkaar horen
- Europese Gebergten
- Duitse naamvallen
- Scheikundige symbolen
- Rivieren
- enz

Online groepjesmaker

Maak groepjes met behulp van het smartbord
Ga daarvoor naar: Groepjesmaker of Namepicker of Maak groepjes
Dit vraagt wat voorbereiding: de namen moeten ingevoerd worden

Kauwgomballen-automaat

Koop een plastic ‘Kauwgomballen-automaat’, niet duur en kan jarenlang gebruikt worden
Haal de kauwgomballen eruit en doe er kleine propjes papier in met daarop de namen van de leerlingen/studenten van deze klas
Draai aan het wieltje en er vallen een voor een propjes uit
Kan ook gebruikt worden om willekeurig ‘beurten’ te geven

Op uiterlijke kenmerken

Ook kunnen groepjes gemaakt worden op basis van uiterlijkheden
- Lengte
- Schoenmaat
- Haarkleur
- Sport
- huisdier
Nadeel: Je weet niet van te voren hoe groot de groepjes zijn

Literatuur en bronnen

Kenniscentrum Gemengde Scholen ‘Hoe werk je goed in groepjes in een diverse klas?’ KLIK HIER
Univeriteit van Antwerpen ‘Hoe studenten indelen bij groepswerk?’ KLIK HIER

De verschillende werkvormen komen uit de praktijk en zijn in de loop der jaren aangepast en omgevormd tot wat passend en werkbaar was bij leerlingen/studenten.
De kauwgomballenautomaat is bedacht door Bregje van Goethem. De overige manieren om groepjes te maken zijn klassiekers, door overlevering bij mij terecht gekomen of door mij (Lucy Reijnen) bedacht.

Werken aan een veilig pedagogisch klimaat? Dat kan met ‘GroepsGedoe 2.0’

GroepsGedoe 2.0

De groepsdynamiek positief beïnvloeden? Dat kan met ‘Complimentenmemory’

Complimentenmemory

Grip op de groep krijgen? Volg met je team een workshop

Workshop Groepsdynamiek

september 27, 2024oktober 14, 2024

Slakkenspel

Een leuke en effectieve manier om leerstof te leren. Het werkt omdat actief omgaan met de lesstof (vanuit de lerende gezien) én (vanuit de docent gezien) uitlokt tot actieve verwerking. Het passieve leren – een gevulde emmer met kennis over iemand uitstorten – werkt niet effectief en beklijft niet.

Het ‘Slakken spel’ zet aan het denken over de te leren lesstof voor degene die tijdens het spel aan de beurt is maar ook juist de rest van de spelers.

Ter voorbereiding op een toets of om met elkaar in gesprek gaan rondom een casus.

Doel

Internaliseren van theoretische concepten
Controleren of een gegeven antwoord correct is
Samenwerkingsvaardigheden vergroten

Voor wie

Bovenbouw PO
VO
Mbo

Werkwijze

Maak toetsvragen over de lesstof die leerlingen/studenten moeten kennen. Dit zouden (gedeeltelijk) de vragen kunnen zijn die ook in de toets zitten
Toets-vragen op kaartjes zetten en uitprinten
Óf verdeel de klas in groepjes van drie a vier personen. Ieder groepje gaat nu vragen maken over de te leren lesstof. Deze vragen worden aan een ander groepje gegeven
Instructie aan de groepjes bij het vragen maken:
- Maak de vragen zo dat het antwoord terug te vinden is in de aantekeningen of in het lesboek
- Zorg voor afwisselende vragen: meerkeuze-vragen, welke samenvatting is correct, open vragen en gesloten vragen
Slakkenbord uitprinten KLIK HIER
Spelregels:
- Als je aan de beurt bent trek je een kaartje
- geef het antwoord
- rest van de groep kijkt na of het antwoord goed is
- Antwoord is goed: je slak gaat stapje vooruit
- Bij een fout antwoord: de slak blijft staan
- Wie het eerst aan de andere kant is heeft gewonnen
- Wanneer de kaartjes nog niet op zijn speel je nog een ronde
Wanneer je met casussen werkt is goed of fout vaak minder duidelijk. Het spel is dan meer een manier om over praktijksituaties in gesprek te gaan.

Verder lezen:

Open Universiteit: ‘Concrete voorbeelden van effectieve studiestrategieën’ KLIK HIER
Tumult; ‘Onderzoek toont aan: onthouden gaat beter als je het aan een ander moet uitleggen’ KLIK HIER

Met dank aan Vanessa van der Kleij

Extra werkvorm om het groepsgevoel te versterken:

Het blijft belangrijk om te investeren in groepsbindende activiteiten: kennismakingsspellen, werkvormen die een positieve sfeer in de groep bestendigen. Een mooie manier daarvoor is werken met ‘complimentenmemory’. De kaarten met positieve eigenschappen en vaardigheden kunnen gekoppeld worden aan de verschillende groepsrollen.
Leerlingen/studenten kunnen dan eerst een aantal kaartjes uit het spel kiezen waarvan ze denken dat het bij hen past en daarna kijken in hoeverre dat strookt met de groepsrol die ze zichzelf hebben toebedeeld. Ook hierover kun je als mentor later in gesprek.

Complimentenmemory

Gedoe in groepen vóór zijn ?

Om gedoe in groepen vóór te zijn. Om te voorkomen dat pestgedrag ontstaat kun je met behulp van GroepsGedoe 2.0 het gesprek aangaan op een laagdrempelige manier. Het spel bevat een handleiding met meerdere actieve en activerende werkvormen.

GroepsGedoe 2.0

Grip op de groep krijgen? Volg met je team een workshop

Workshop Groepsdynamiek

juni 25, 2024augustus 18, 2024

Werkplan Gouden Weken

De invulling van de eerste weken, de zogenoemde Gouden Weken, zijn cruciaal om tot een positieve groep te komen. Als je als docent met gepaste werkvormen en interventies kan inspelen op verloop van de groepsvorming, is het mogelijk om het groepsproces te ondersteunen en richting te geven en een sociaal veilig, positief klassenklimaat te creëren.

Een groep heeft begeleiding nodig en de regie daarin ligt bij de docent. Naast regels en duidelijke afspraken is het belangrijk om werkvormen in te zetten die de focus leggen op positiviteit. Een programma voor de mentorlessen van eerste weken van het schooljaar is daarom handig.

Het is fijn wanneer je met collea’s een houvast hebt. Bespreek het ‘Werkplan Gouden weken’ samen met je collega’s of met alle mentoren van een jaarlaag en vul het in.
Om het werkplan te downloaden KLIK HIER

Gebruikte literatuur en bronnen

Bakker, M., & Mijland, I. (2009). Handboek positievbe groepsvorming. Oirschot: Quirijn.
Engelen R, v. (2022). De groepscode. Huizen: Pica.
Overveld, K. (2015). Groepsplan gedrag in het voortgezet onderwijs. Huizen: Pica.
Remmerswaal, J. (1995). Handboek groepsdynamica Nelissen. Barneveld.

Met dank aan Bregje van Goethem en Bart de Wijs

Goed voorbereiden op de Gouden Weken na de vakantie?

Werken aan een sociaal veilige groep kan met GroepsGedoe 2.0. Een pakket met 74 verschillende stevige kaarten op A5-formaat met daarop stellingen die jongeren aan het denken zetten over hoe ze met elkaar pestgedrag kunnen voorkomen.

GroepsGedoe 2.0

Het schooljaar positief beginnen met leerlingen?

Complimentenmemory

Meer weten over groepsdynamiek en de eerste weken van het schooljaar? Ga met je team aan de slag tijdens een actieve, praktijkgerichte workshop:

Workshop Gouden weken

juni 16, 2024juni 25, 2024

Workshop Groepsdynamiek

Grip op de groep

Iedere docent weet hoe belangrijk groepsvorming is. In een positieve groep zullen leerlingen/studenten beter leren, elkaar steunen en helpen én respectvol met elkaar en met jou als docent omgaan.

Een groep moet daarin begeleid worden en de regie daarin ligt bij de docent. Naast regels en duidelijke afspraken is het belangrijk om werkvormen in te zetten die de focus leggen op positiviteit.
In deze workshop worden actuele en relevante theorieën rondom groepsdynamiek en groepsvorming besproken en gekoppeld aan de praktijk van iedere dag. De workshop heeft een actief karakter.

Onderwerpen:

Wanneer is een groep een fijne groep
Welke groepsrollen zijn er in de klas en kun je die in jouw groep herkennen
Hoe werk je aan sociale veiligheid
Heel veel werkvormen om te delen
De kracht van kennismakings-werkvormen
Hoe je het best groepjes kunt maken
Actieve/activerende werkvormen met stellingen
Hoe pas je werkvormen aan zodat het passend is voor jouw doelgroep of jouw vakgebied

De workshop is geschikt voor docenten en begeleiders zowel uit het PO als het VO en het MBO. De workshop kan op maat gemaakt worden wanneer dat nuttig of nodig is voor een groep deelnemers. Soms wil een schoolteam het vooral over een bepaald thema hebben. Informeer dan naar de mogelijkheden.

Aantal deelnemers: minimaal 10 maximaal 25.

Kieresoe is ingeschreven in het Centraal Register Kort Beroepsonderwijs.

juni 16, 2024augustus 26, 2024

Workshop Gouden weken

Een goed begin is het halve werk

De start van het schooljaar is een belangrijk moment. Een nieuwe klas, een nieuwe groep is voor leerlingen/studenten vaak spannend maar ook voor de docent. Zeker wanneer je mentor bent.
De tijd en eneregie die je in de eerste weken steekt in werkvormen rond positieve groepsvorming en kennismaken zal zich in de loop van het jaar terug verdienen. Wanneer je immers halverwege het jaar steeds de les moet stilleggen omdat er ‘gedoe’ is in de groep ben je per saldo meer tijd kwijt. Om nog maar te zwijgen over de (negatieve) energie die dat kost.

Hoe bouw je aan een positieve groep met een veilig pedagogisch klimaat waarin studenten/leerlingen zichzelf kunnen zijn, voor elkaar opkomen wanneer dat nodig is en er een optimaal klimaat is om te leren.

In de workshop wordt de theorie rondom de ‘Gouden weken’ behandeld en is er aandacht voor hoe positieve groepsvorming tot stand komt. Veel actieve en activerende werkvormen en er is ruimte voor uitwisseling en voor met en van elkaar leren. Daarnaast wordt er gezamenlijk een plan ontworpen met daarin een duidelijk overzicht van mogelijke activiteiten.

Onderwerpen:

Wat houdt dat in ‘Gouden weken’
Welke fasen in groepsontwikkeling zijn er de eerste periode van het schooljaar
Hoe bouw je aan een positieve, fijne groep
Veel verschillende kennismakingswerkvormen
de do’s en don’ts gedurende de eerste periode van het jaar
Een activiteiten-plan opstellen voor de eerste periode van het schooljaar

Aantal deelnemers: minimaal 10 maximaal 25.

Kieresoe is ingeschreven in het Centraal Register Kort Beroepsonderwijs.

juni 16, 2024juni 25, 2024

Workshop sociale veiligheid

Voor pesten bestaat geen recept

Iedere ‘pestsituatie’ is weer anders en vraagt iets anders. Wat bij de ene docent werkt is niet een-op-een te kopiëren naar een andere leerkracht. Wat in de ene situatie prima werkt kan in een ander geval nauwelijks effect hebben.

Het handelen in de praktijk krijgt vorm door je ervaring, je kennis en je vaardigheden en je inzichten. Het delen hiervan met anderen, het vormen van een eigen visie helpt wanneer je in ingewikkelde situaties beslissingen moet nemen.

De workshop zal theoretische inzichten en actuele ontwikkelingen op gebied van sociale veiligheid en pestproblematiek verbinden met de praktijk van alledag. In de workshop word je met behulp van verschillende activerende werkvormen aan het denken gezet en uitgedaagd om je eigen en andermans (voor)oordelen te ontdekken en te onderzoeken. Op een laagdrempelige manier kan het gesprek worden aangegaan en wordt het mogelijk om met en van elkaar te leren.

De methodiek die wordt gebruikt heeft een gedegen theoretische onderbouwing en heeft het karakter van een train-de-trainer. Daardoor wordt het makkelijker om de inzichten en werkwijzen te delen op je eigen school. De workshop is geschikt voor docenten en begeleiders zowel uit het PO als het VO en het MBO.
Ook buiten de onderwijssetting heeft de workshop zijn nut bewezen. In de kinderopvang, bij begeleiders van scouting en bij trainers en coaches in sportverenigingen.

Aantal deelnemers: minimaal 10 maximaal 25.

Kieresoe is ingeschreven in het Centraal Register Kort Beroepsonderwijs.

juni 4, 2024augustus 14, 2024

Complimenteren

Na elke vakantie is het goed om met de groep een positieve gezellige sfeer te creeëren. Na de zomervakantie zijn er de ‘Gouden weken’, na de kerstvakantie heb je de ‘Zilveren weken’. Het zijn periodes waarin positieve groepsvorming centraal staat. Na de meivakantie is het misschien wel extra belangrijk om de groepsdynamiek in de gaten te houden. De zogenaamde ‘Bronzen’ weken zijn aangebroken. Het laatste gedeelte van het schooljaar waarin de sfeer soms omslaat. Leerlingen/studenten kunnen extra hun best gaan doen om het schooljaar positief af te sluiten maar soms kunnen leerlingen/studenten ook de moed opgeven. Dit heeft effect op de groepsprocessen.
Elkaar bewust complimenteren kan helpen de groepsband te versterken. Een werkvorm die de nadruk legt op positiviteit en aandacht vraagt voor het zien en herkennen van goede eigenschappen en vaardigheden van klasgenoten. Complimenteren kun je leren.

Doel

(opnieuw) kennismaken
Leren complimenteren
(H)erkennen van eigenschappen
Inzicht krijgen in eigen en andermans kwaliteiten
Leren delen van kwaliteiten met de groep
Anderen helpen kwaliteiten te (h)erkennen
Creëren van een veilige gezellige sfeer
Bevorderen positief groepsgevoel

Voor wie

Bovenbouw PO
VO
MBO

Werkwijze

Voor deze werkvorm zijn veel (ongeveer 50) verschillende kaartjes nodig met daarop eigenschappen en vaardigheden die leerlingen mogelijkerwijs bezitten of willen verwerven. Het is fijn wanneer er veel kaartjes zijn, er mogen ook dubbele kaartjes tussen zitten: Leerlingen/studenten hebben dan wat te kiezen wanneer ze klasgenoten willen complimenteren en soms zal een kaartje geschikt zijn voor meer dan één leerling/student. Je kunt deze kaartjes zelf maken maar je zou ook ‘Complimentenmemory’ kunnen aanschaffen waarin zo’n 100 stevige kaarten zitten op A5-formaat die voor deze werkvorm heel geschikt zijn.
Voor meer informatie KLIK HIER.
Voor bestellen KLIK HIER.
Wil je de kaartjes zelf maken denk dan aan vaardigheden zoals ‘samenwerken’, ‘luisteren’, ‘geconcentreerd kunnen werken’ enzovoort.

Laat de leerlingen/studenten in een grote kring zitten.
Bespreek:
- Hoe geef je een compliment op een goede manier?
- Wat maakt of een compliment ook goed ‘aankomt’?
- Hoe neem je een compliment in ontvangst?
Deel alle complimentenkaarten uit in de groep zodat iedereen nu minstens drie of meer kaarten heeft.
Leerlingen/studenten die een ‘dubbele’ kaart hebben mogen ruilen.
Om de beurt gaan leerlingen nu een kaart ‘cadeau’ geven aan een medeleerling/medestudenten waaraan ze meteen moesten denken toen ze de kaart kregen.
Als een leerling/student de kaart aan een medeleerling/medestudenten geeft wordt de volgende zin afgemaakt: “Ik geef je deze kaart omdat….”
Vertel in de instructie dat het de bedoeling is dat iedereen aan het eind van de les complimenten-kaarten heeft gekregen en niet dat een leerling/student tien kaarten heeft en een ander geen.

Tip
Vraag na iedere uitgedeelde kaart verduidelijking waarom deze leerling/student juist deze kaart krijgt. Leerlingen/studenten zijn geneigd de motivatie erg kort of algemeen te houden.
Wanneer een leerling/student een van de kaarten zelf willen houden omdat ze vinden dat ze zelf deze eigenschap of vaardigheid hebben dan mag dat maar dan moeten ze wel uitleggen waarom.

Verder lezen

Effectief leren complimenteren, Coert Visser KLIK HIER
Welk effect hebben complimenten van de leerkracht op het zelfvertrouwen van leerlingen in de bovenbouw van de basisschool? Wij-leren KLIK HIER
Feedback om leren zichtbaar te maken. John Hattie & Shirley Clarke KLIK HIER

Werk aan de sociale veiligheid met:

GroepsGedoe 2.0

juni 3, 2024augustus 14, 2024

Groepsvorming

Iedere docent weet hoe belangrijk groepsvorming is. In een positieve groep zullen leerlingen/studenten beter leren en elkaar steunen en helpen en respectvol met elkaar en met jou als docent omgaan. Een groep moet daarin begeleid worden en de regie daarin ligt bij de docent. Naast regels en duidelijke afspraken is het belangrijk om werkvormen in te zetten die de focus leggen op positiviteit.

Complimenteren

Elkaar bewust complimenteren kan helpen de groepsband te versterken. Een werkvorm die de nadruk legt op positiviteit. Complimenteren kun je leren.

Hexagoon

Een werkvorm waarbij leerlingen/studenten in groepjes gaan nadenken rondom een thema of een vraag. Hier is gekozen voor positieve groepsvorming. Er wordt geassocieerd en verbindingen gelegd.

Ik ben uniek

Hoe beter klasgenoten elkaar kennen hoe makkelijker het wordt om een fijn pedagogisch en veilig klimaat te creëren. Met deze werkvorm ontdekken leerlingen/studenten dat ze welliswaar uniek zijn maar ook veel gemeen hebben met klasgenoten

Over de streep ‘light’

Actieve werkvorm waarbij leerlingen op een ontspannen en laagdrempelige manier elkaar (beter) leren kennen.

Assertiviteit: Nee-zeggen

We willen graag dat leerlingen op een goede manier voor zichzelf kunnen opkomen. Leerlingen/studenten kunnen het moeilijk vindenom 'Nee' te zeggen. Bonus: werkblad

Roddelen

In een klas kan geroddel zorgen voor een onveilig sociaal klimaat. Leerlingen zijn zich niet altijd bewust van het effect dat het doorvertellen van roddels kan hebben. Werkvorm met stellingen.

Omgaan met complimenten

Hoe geef je nu precies complimenten en hoe ontvang je ze. Met behulp van het werkblad gaan leerlingen eerst individueel en daarna in een klein groepje nadenken over complimenten geven en ontvangen.

Respect

Respect is juist in de jongerencultuur erg belangrijk. Maar of jongeren dat ook vertalen naar gedrag in de klas is maar de vraag. Een werkvorm om het gesprek aan te gaan.

Huiswerk onzin?

Huiswerk maken gaat bij de start van het schooljaar goed maar dan komt er vaak de klad in. Een huiswerk-bingo om zicht te krijgen op de zin/onzin van huiswerk

Humor, lachen en uitlachen

Wanneer is iets grappig en wanneer grensoverschrijdend? Door te lachen om een grap help je om de norm in een groep te bepalen. Werkvorm met stellingen.

Kennismaken Happertje

Happertjes maken om elkaar beter te leren kennen. Voor de start van het schooljaar. Er zijn Engelse en Franse kennismakingshappertjes. Ook een voor collega's.

Complimenten uitdelen

Werkvorm waarmee leerlingen/studenten eigen en andermans talenten ontdekken en leren ermee te communiceren in de vorm van een compliment.

Happertje einde schooljaar

Aan het eind van het schooljaar is het goed om terug te kijken op wat er leuk was en goed ging en om vooruit te blikken naar de vakantie en het komend schooljaar

Bordspel ‘Ik zou…

Spel en spelen zijn onmisbaar voor de sociaal emotionele ontwikkeling. Dit spel laat leerlingen met elkaar kennismaken door met elkaar in gesprek te gaan over niet alledaagse vragen

Blind vertrouwen

Een hilarische actieve werkvorm waarbij leerlingen/studenten zich (geblinddoekt) moeten laten leiden door klasgenoten. Wie heeft vertrouwen in wie? Wie kan kalm en precies communiceren? Bonus: Formulier wat is 'vertrouwen' geeft een beeld van de sociale veiligheid .

Assertief zijn

Het aangeven van grenzen is moeilijk, zeker voor leerlingen/studenten. Deze werkvorm maakt met casussen leerlingen/studenten bewust van hun eigen handelen en laat ze oefenen om op een andere manier te reageren.

Complimenten master

Een hele dag is er een geheime master actief die complimenten geeft. Om het spannend te maken gaat iedereen complimenten geven. Maar wie is de master?

Absurde dialoog

Op een speelse manier bezig zijn met taal en tegelijk de sfeer in de groep positief beïnvloeden. Bonus: ook in te zetten bij vreemde talen

Lichaamstaal

Leerlingen/studenten zijn zich niet altijd bewust van hun non-verbale communicatie. Met deze werkvorm leren leerlingen/studenten dat ze zonder woorden te gebruiken heel veel kunnen zeggen.Op actieve en vaak hilarische wijze wordt duidelijk hoe veelzeggend lichaamstaal kan zijn.

Luisteren

Een oefening waarbij duidelijk wordt dat wanneer je iets doorvertelt het nooit een exacte weergave is van het oorspronkelijke verhaal. Wat kan het effect zijn van het doorvertellen van geruchten.

In groepjes werken…

Werkvorm met casussen. Leerlingen/studenten gaan in gesprek over een casus of spelen die uit in een rollenspel. Hierdoor ontstaat er inzicht in wat er precies gebeurt en welke mogelijke oplossingen er voor handen zijn.

Groepsrollen

In een groep ontstaan als vanzelf rollen en gedragspatronen. Deze werkvorm geeft inzicht in rollen die leden van een groep mogelijk kunnen aannemen. Welke rollen zijn er te herkennen? Werkvorm die dit onderzoekt waarbij leerlingen/studenten hun eigen rol (h)erkennen.

foto stellingen seksueel grensoverschrijdend gedrag

Seksuele intimidatie

Twee werkvormen met stellingen om het praten over seksueel grensoverschrijdend gedrag gemakkelijker te maken.

Wat past bij wie

Groepsbindende werkvormen zorgen ervoor dat het groepsgevoel versterkt wordt. Deze werkvorm zet leerlingen aan om in korte tijd zoveel mogelijk van elkaar te weten te komen.

Kerstles

Leerlingenstudenten gaan eerst kijken naar wat goed gaat binnen de klas, de sfeer in de groep duiden. Daarna maken leerlingen een persoonlijke evaluatie op een oplossingsgerichte wijze.

Werkvorm Concentratie

Leerlingen/studenten oefenen concentratie door een ‘levend standbeeld’ te spelen: ‘Britse Wachters’ die niet bewegen en nergens op reageren. Ook niet wanneer ze door 'toeristen worden afgeleid. Beide groepen concentreren zich op een andere manier.

Groepsdruk

Bij een groep horen is belangrijk. Jongeren zijn zich vaak niet bewust van de druk die de groep heeft op hun gedrag. Deze werkvorm/les helpt daarbij door het bekijken van filmpjes en informatie (via een PowerPointPresentatie) en een werkblad.

Vaardigheden eigen maken

Steeds vaker wordt het belang benadrukt dat leerlingen vaardigheden zoals de 21st century skills bezitten. Maar vragen we weleens aan leerlingen zélf hoe dit soort vaardigheden geleerd kunnen worden?

Werkvormen Paarse Vrijdag

Kan en mag iedereen zichzelf zijn in de groep? Worden verschillen geaccepteerd? Paarse vrijdag is de dag waarop solidariteit getoond kan worden. Werkvorm met stellingen om lhbtiqa+ bespreekbaar te maken. Bonus: PowerPointPresentatie.

Goed in….

Waar ben je al goed in en waar wil je beter in worden. Leerlingen/studenten reflecteren hierop en delen dat in de groep. Bonus: oplossingsgericht werkblad.

Eigendunk

Een hilarische actieve en activerende werkvorm waarbij deelnemers moeten aangeven waar ze goed in zijn. Eigendunk? Groepsleden leren elkaar op een ontspannen manier beter kennen.

Kaartje raden

Een actieve werkvorm die de sfeer positief beïnvloedt, die leerlingen/studenten in beweging brengt en die ze leert associëren en de woordenschat spelenderwijs vergroot. Er zijn 'gewone' kaartjes, 'Zomerkaartjes' en 'Winterkaartjes'.

Grapje! Moet toch kunnen?!

Een grapje in de ene context kan prima zijn terwijl in een andere context dezelfde grap echt niet kan. Door te lachen accepteer je een grens. Werkvorm met een voorleesverhaal en stellingen. Bonus: PowerPointpresentatie.

Ongeschreven regels

Wat is dat nu eigenlijk ‘normaal’? Welk gedrag verwachten we van leerlingen? Wat vinden wij als docenten normaal en waarin ontstaan verschillen? Zijn deze verschillen te overbruggen? Welke ongeschreven regels zijn er in een groep?

Vertrouwen

Een formulier om te peilen wat leerlingen vinden wat 'vertrouwen' is en om een beeld te krijgen van de sociale veiligheid in een groep.

Omgaan met verschillen

Wanneer de verschillen groot zijn is het vaak niet gemakkelijk om goed te communiceren. Hoe overbrug je verschillen? Hoe kun je toch goed samenwerken?

Samenwerken

Leerlingen/studenten vinden werken in groepjes niet fijn. Ze zijn bang voor de samenstelling van de groep of bang om verkeerd te kiezen of om buitengesloten te worden. Deze werkvorm kan meerdere lessen beslaan. Of doe steeds een gedeelte tijdens een (mentor)les.

Zelf een kwartetspel maken

Werkvorm waarbij leerlingen/studenten een kwartetspel maken over de positieve, leuke en goede manier waarop ze met elkaar omgaan in de klas.

juni 2, 2024september 15, 2024

Hexagoon

De eerste weken van het schooljaar zijn een belangrijke periode omdat hier de basis wordt gelegd voor hoe de groepsdynamische processen zullen verlopen. De nadruk leggen op dat wat goed gaat en fijn is in de groep, is een goede manier om de dynamiek in de groep positief te beïnvloeden.
Dit keer een werkvorm uit het ‘Hexagoon denken’. Een werkvorm waarbij op een laagdrempelige, ontspannen manier leerlingen/studenten gaan nadenken over wat ze kunnen doen om de sfeer in de groep goed te houden.
Vragen of stellingen worden uitgedeeld op een zeshoekig blaadje. Aan ieder van de zes kanten kan een associatie, een verbinding gelegd worden. Vanuit die verbindingen ontstaan weer nieuwe inzichten en aansluitingen. Een creatieve manier om gezamenlijk op nieuwe ideeën en denkwijzen te komen. Het thema van deze Hexagoon is “een fijne groep”.

Doel

Bevorderen positief groepsgevoel
Op een positieve vooruitkijken naar de komende periode
Bewust maken van wat goed gaat
Reflecteren op eigen proces
Doelen stellen voor komende periode

Voor wie

Bovenbouw PO
VO
Mbo

Werkwijze

Bekijk de verschillende hexagonen op het docentwerkblad en kies de zeshoeken die je in de klas wil gaan gebruiken. Het aantal zeshoeken dat je kiest bepaalt het aantal groepjes dat je gaat maken.

Verdeel de klas in groepjes.
Print voor alle groepjes het werkblad Hexagoon leerlingen uit KLIK HIER en voor jezelf het werkblad Hexagoon Docenten uit KLIK HIER.
Geef ieder groepje het werkblad Hexagoon.
Knip zelf de hexagonen uit het docenten werkblad uit en geef ieder groepje een zeshoekje met een tekst waarover ze moeten nadenken.
Laat leerlingen/studenten de zeshoekjes uitknippen.
Leerlingen/studenten gaan nu zelf op de lege zeshoekjes een tekst schrijven die bij de uitgedeelde tekst past. Als iedereen klaar is worden de zeshoekjes om de hexagon met de tekst gelegd.
Nu gaat iedereen opnieuw nadenken en op een leeg zeshoekje opschrijven wat bij de hexagon past maar ook bij de zeshoekjes die anderen uit het groepje hebben ingevuld.
Ze herhalen dit tot alle zeshoekjes gebruikt zijn.
Geef ieder groepje een leeg vel laat ze hierop de zeshoeken zo plakken dat alle teksten mooi bij elkaar passen. Laat ze hun namen erboven schrijven.
Hang de werkstukken op in de klas, laat iedereen dit bekijken en voer vervolgens een klassengesprek. Vragen die je hierbij zou kunnen stellen zijn:
- Welk hexagoon spreekt je het meeste aan en waarom?
- Welke waarden/normen vinden we blijkbaar als groep belangrijk?
- Wat kunnen we vandaag al doen om te behouden wat we hebben opgeschreven?
- Wie of wat kan daarbij helpen?

Tip

Geen zin of tijd om de driehoekjes uit te knippen via : https://voordeklas.com/product/hexagonal-thinking/ zijn er herbruikbare zeshoekjes te koop.

Verder lezen:

“De Hexagon als instrument voor formatief handelen” Albert van der Koop: KLIK HIER

Extra werkvorm om het groepsgevoel te versterken:

Complimentenmemory

Gedoe in groepen vóór zijn ?

GroepsGedoe 2.0

Grip op de groep krijgen? Volg met je team een workshop

Workshop Groepsdynamiek

juni 2, 2024augustus 14, 2024

Samenwerken

Samenwerking overstijgt het individuele, maar tegelijkertijd neemt iedereen in de samenwerking zichzelf mee.
Het gezamenlijk resultaat staat bij samenwerken voorop. Beslissingen worden gezamenlijk genomen er wordt naar ieders bijdrage geluisterd. Er is respect voor de kwaliteiten van de ander maar voor ook eigen kracht.
Samenwerkingsvaardigheden zijn: actief luisteren, goed omgaan met feedback, afspraken nakomen, evenwichtige werkverdeling maken, op een assertieve manier opkomen voor jezelf, werksfeer bewaken en verantwoordelijkheid nemen voor je eigen en andermans bijdragen. Vaardigheden die je kunt oefenen door actieve en activerende werkvormen in te zetten.

Slakkenspel

Een leuke en effectieve manier om leerstof te leren. Het werkt omdat actief omgaan met de lesstof uitlokt tot actieve verwerking. Het ‘Slakken spel’ zet aan het denken over de te leren lesstof álle spelers. Ter voorbereiding op een toets of om met elkaar in gesprek gaan rondom een casus.