Ongeschreven regels 
Wat is dat nu eigenlijk ‘normaal’? Welk gedrag verwachten we van leerlingen? Wat vinden wij als docenten normaal en waarin ontstaan verschillen? Zijn deze verschillen te overbruggen? Welke ongeschreven regels zijn er in een groep?
Met een klas in gesprek gaan aan de hand van onderstaande werkvorm kan een hulpmiddel zijn om duidelijkheid te krijgen en een aanleiding om over normen en waarden van gedachten te wisselen.
Doel
- Helder krijgen wat gewenst gedrag eigenlijk is
- (H)erkennen ongeschreven regels
- Verschillen herkennen in elkaars visie
- Gesprek aangaan over verschillen in normen en waarden
Voor wie
- Groep 8 PO
- VO
- MBO
Werkwijze
Ongeschreven regels zijn omgangsvormen, een soort afspraken waar iedereen zich aan houdt zonder dat het échte regels zijn.
Start de werkvorm met uitleg en laat leerlingen komen met voorbeelden of gebruik onderstaande voorbeelden:
- Je kijkt niet ongevraagd op iemands telefoon mee
- Je draagt geen sokken als je sandalen aanhebt
- Je maakt niet ongevraagd een foto van iemand
- Je bent niet té eerlijk
- Je moet iemand niet de hele tijd aanstaren
- Je gaat niet ongevraagd spieken
- snitchen
In sommige groepen gelden ongeschreven regels die soms vervelend zijn
- Het is stom om goede cijfers te halen
- Als je iets heel op tijd inlevert ben je een nerd
- Als je met die en die omgaat hoor je er niet meer bij
Welke ongeschreven regels zijn er in deze groep?
Leerlingen bespreken dit in kleine groepjes en noteren deze regels. Wat zijn de consequenties wanneer je die overschrijdt?
Klassikaal bespreken en op het bord de meest voorkomende ongeschreven regels noteren.
Bespreken wat de verschillen zijn tussen ‘netjes’ en ‘normaal’. Netjes is beschaafd, beleefd. Het is fijn als leerlingen dit doen. Normaal is vanzelfsprekend. Er mag van alle leerlingen verwacht worden dat dit gebeurt.
.
Leerlingen krijgen allemaal een werkblad ‘Netjes of Normaal’ en vullen dit individueel in. Om het formulier te downloaden KLIK HIER
Het werkblad bevat een extra kolommen waar leerlingen eigen gedragsvoorbeelden kunnen invullen.
In een groepsgesprek worden alle gedragingen besproken en vervolgens op het bord ingedeeld in kolommen.
Leerlingen in kleine groepjes (of tweetallen) gedragingen laten verzinnen die hier nog aan toegevoegd kunnen worden.
Bespreek tot slot of er verschil is in wat volwassenen (docenten) normaal vinden en wat leerlingen vinden
Deze laatste werkvorm en ook het formulier is gebaseerd op een lesidee van Paul Pelle. Paul verzamelt veel lessen voor met name mentoren in het VO en publiceert deze op zijn website. Zie: www.mentortijd.nl