Categorie: Groepsvorming

Geplaatst op

Assertief zijn

foto scenes assertiviteit

Voor jezelf opkomen op een goede manier is voor veel mensen moeilijk. De mening van een ander wordt soms heel belangrijk gevonden. Het aangeven van grenzen is moeilijk, zeker voor leerlingen/studenten. Ze kunnen de neiging hebben om ‘Ja ‘ te zeggen terwijl ze eigenlijk veel liever ‘Nee’ zouden zeggen.
Niet assertief zijn kan leiden tot ongewenste of heel onveilige situaties. Denk aan ondermijning waarbij leerlingen/studenten zelfs in de criminaliteit terecht kunnen komen.
Deze actieve werkvorm maakt leerlingen/studenten bewust van hun eigen handelen en geeft ze de kans om te oefenen om op een andere manier te reageren. Ze ervaren daarbij hoe het op een andere manier te reageren op een situaties een ander ook op een andere manier zal reageren. Twee verschillende werkwijzen aan de hand van herkenbare situaties.

Doel

  • Bevorderen positief groepsgevoel
  • Leerlingen/studenten bewust maken van de eigen manier van handelen
  • Leerlingen/studenten bewust maken van de mate waarin ze voor zichzelf op kunnen komen
  • Voorkomen/studenten van ondermijning
  • Leerlingen/studenten laten ervaren hoe eigen reactie invloed heeft op het gedrag van de ander
  • Leerlingen/studenten handvatten geven om op de-escalerende wijze te reageren
  • Leerlingen/studenten durven zichzelf te laten zien
  • Leerlingen/studenten leren de begrippen assertiviteit en sub-assertiviteit

Voor wie

  • Bovenbouw PO
  • VO
  • MBO

Werkwijze

  • Geef kort een uitleg over wat assertiviteit is en de verschillen met agressiviteit en sub-assertiviteit. Voor info KLIK HIER . Of maak gebruik van de PowerPoint: KLIK HIER
  • Wanneer je wil checken of leerlingen/studenten een goed beeld hebben bij de begrippen: laat ze het werkblad invullen om te oefenen met de begrippen assertiviteit, sub-assertiviteit en agressiviteit KLIK HIER
  • Verdeel de klas in groepjes van twee of drie personen
  • Print de situaties/casussen uit en geef alle groepjes een van de situaties KLIK HIER

Werkwijze 1 in groepjes bespreken:

  • Ieder groepje krijgt een casus die ze moeten bespreken.
  • Instructie groepjes:
    • Lees de casus goed door en beantwoordt de volgende vragen op het werkblad:
    • Is de situatie herkenbaar?
    • Wat zouden jullie doen in zo’n soort situatie?
    • Wat kunnen daarvan de gevolgen zijn?
    • Wat zijn andere manieren om hiermee om te gaan?
    • Welke manier is volgens jullie het beste?
    • Welke manier maakt de problemen groter?
  • Bespreek de opbrengsten van ieder groepje klassikaal.

Werkwijze 2 Rollenspel

  • Maak ruimte in het lokaal
  • Vertel leerlingen/studenten dat in een theatervoorstelling eindeloos geoefend wordt. Dus als het resultaat minder geslaagd is dan leerlingen vooraf hoopten, ligt het vooral daaraan.
  • Geef leerlingen/studenten niet te lang de tijd om te bedenken en te repeteren: tussen de vijf of tien minuten is voldoende. Dit maakt de presentatie achteraf ‘veiliger’.
  • Instructie groepjes:
    • Lees de casus goed door
    • Bedenk een scene op een manier waarop er niet assertief (dus óf subassertief óf agressief) gereageerd wordt. Bedenk ook met elkaar hoe de scene verloopt als er op een goede manier gereageerd wordt.
    • Verdeel de rollen
    • Zorg ervoor dat jullie scene duidelijk begin, midden en een einde heeft.
  • Aan elkaar presenteren en nabespreken.
  • Vragen voor de nabespreking :
    • Wat heeft dit groepje goed gedaan?
    • Was er assertief, sub-assertief en agressief gedrag te herkennen?
    • Hoe deze situatie anders/beter kunnen verlopen?
    • Wie had daarbij de belangrijkste rol?
  • Evalueer met de groep de les

Meer info:

https://wijzijnmind.nl/psychische-klachten/psychipedia/stress/zelf-iets-doen-bij-stress/assertiviteit
https://www.rotsenwater.nl/algemeen/wat-is-het-rots-en-water-programma/
https://www.kieresoe.nl/assertiviteit/

Werkvormen om aan de sociale veiligheid in groepen werken:

Het blijft belangrijk om te investeren in groepsbindende activiteiten: kennismakingsspellen, werkvormen die een positieve sfeer in de groep bestendigen. Een mooie manier daarvoor is werken met ‘complimentenmemory’. De kaarten met positieve eigenschappen en vaardigheden kunnen gekoppeld worden aan de verschillende groepsrollen.
Leerlingen/studenten kunnen dan eerst een aantal kaartjes uit het spel kiezen waarvan ze denken dat het bij hen past en daarna kijken in hoeverre dat strookt met de groepsrol die ze zichzelf hebben toebedeeld. Ook hierover kun je als mentor later in gesprek.

Complimentenmemory

Gedoe in groepen vóór zijn ?

Om gedoe in groepen vóór te zijn. Om te voorkomen dat pestgedrag ontstaat heeft Kieresoe twee spellen ontwikkeld:

GroepsGedoe 2.0
Kwartetspel GroepsGedoe
Geplaatst op

Complimenten master

Yes super held

Wie is de held?

Yes super held

Iedereen een held?

Nee, niet iedereen is een held. Wel kan iedereen heldhaftig zijn. Niemand is een superman of supervrouw. Maar iedereen kan wel iets doen dat voor anderen ‘super’ is. Dat is waar deze werkvorm om draait. Een groep wordt een supergroep wanneer iedereen zich prettig voelt, waarin iedereen durft te zeggen wat ie wil zeggen. Waarin groepsleden naar elkaar luisteren. Waarin iedereen zich op zijn gemak kan voelen, lekker kan (samen)werken en er een goede sfeer hangt. Een groep waarin iedereen zich verantwoordelijk voelt voor de groep. In een supergroep helpen leerlingen/studenten elkaar, kunnen ze voor zichzelf en voor anderen opkomen en geven ze elkaar complimenten. In zo’n groep accepteren leerlingen/studenten elkaar en hebben er begrip voor dat iedereen anders is.

Doel

  • Bevorderen positief groepsgevoel
  • Bewust worden van de invloed die je kunt uitoefenen
  • Focus van leerkracht en leerlingen/studenten leggen op dat wat goed gaat
  • De groepsdynamiek positief beïnvloeden
  • Versterken van onderlinge betrokkenheid
  • Aandacht richten op positieve eigenschappen van klasgenoten
  • Inzicht krijgen in het beeld dat leerlingen/studenten hebben over klasgenoten

Voor wie

  • Bovenbouw basisschool (PO)
  • Onderbouw voortgezet onderwijs (VO)
  • Onderbouw MBO

Werkwijze

  • Vouw voor iedere leerling een briefje twee keer dubbel. Op één briefje staat ‘held’. Geef alle leerlingen een opgevouwen briefje. Een willekeurige leerling krijgt het briefje waarop ‘held’ staat.
  • Benadruk dat niemand mag weten wie het is want aan het eind van de dag is pas de onthulling. Indien de werkvorm uitgevoerd wordt in het voortgezet onderwijs: de volgende les.
  • Hij of zij is de held van de dag en daarmee degene die de hele dag aardige dingen doet. Dat kan bijvoorbeeld het geven van eerlijke, goede complimenten zijn, het helpen van iemand, het ongevraagd iets opruimen, enz. De held van de dag doet zijn werk zo onopvallend mogelijk.
  • De klas moet aan het eind van de dag raden wie de held is. Om dat zo moeilijk mogelijk te maken gaan andere leerlingen ook ‘heldendaden’ verrichten en complimenten uitdelen.
  • Om leerlingen te helpen kun je kaarten met complimenten in de klas leggen. Die kun je zelf maken of gebruik de kant en klare kaarten uit ‘Complimentenmemory’.
  • Zet aan het eind van de dag (of de volgende mentorles) op het bord de namen van de leerlingen die genoemd worden als mogelijke helden. Aan degene die een leerling noemt wordt gevraagd waarom en wanneer deze leerling ook een held was. Ook deze leerlingen krijgen dan een positieve boost. Ten slotte mag de echte ‘held’ opstaan.
Vragen vooraf aan de groep:
  • Wat maakt een held in de eerste plaats een held?
  • Hoe gaat een held onder andere gewoonlijk te werk?
  • Wat kan de held bijvoorbeeld op school en in de klas doen?
Vragen achteraf aan de groep:
  • Wat gebeurde er in de groep doordat er een held van de dag was?
  • Waardoor hebben “heldendaden” bijvoorbeeld effect?
  • Hoe kon je weten of de held de echte held was?
  • Wat is de leukste of mooiste heldendaad die je zag?
Vragen achteraf aan de ‘held’:
  • Waardoor was het moeilijk om een held te zijn?
  • Wanneer was het juist gemakkelijk?
  • Wat of wie maakte het moeilijk ofwel makkelijk?
  • Wie of wat was daarnaast helpend?
  • Wat zou je een volgende keer anders doen?
Variaties:

Dit kan een herhaald worden met (terwijl leerlingen dat niet weten) kleine variaties.

  • Geef  meerdere leerlingen een briefje met ‘held’ te geven
  • Geef niemand een briefje met ‘held’
  • Geef iedereen een briefje met ‘held’

Literatuur
Dirk van der Wulp: Tijdschrift voor Kinder- en Jeugdpsychotherapie 2008 KLIK HIER
Fredrike Bannink: Optimaal Onderwijs 2021

Bron:

Voor deze werkvorm kwam de inspiratie uit het het E-Book ’20 werkvormen voor in de klas’ van Jelly Bijlsma. Daarin staat een werkvorm de ‘Complimentensleutel’ waarbij een van de kinderen een sleutel in zijn of haar laatje vindt en daarmee degene is die de hele dag complimentjes gaat geven. Inzien? KLIK HIER

Extra werkvorm om het groepsgevoel te versterken:

Het blijft belangrijk om te investeren in groepsbindende activiteiten: kennismakingsspellen, werkvormen die een positieve sfeer in de groep bestendigen. Een mooie manier daarvoor is werken met ‘complimentenmemory’. De kaarten met positieve eigenschappen en vaardigheden kunnen gekoppeld worden aan de verschillende groepsrollen.
Leerlingen kunnen dan eerst een aantal kaartjes uit het spel kiezen waarvan ze denken dat het bij hen past en daarna kijken in hoeverre dat strookt met de groepsrol die ze zichzelf hebben toebedeeld. Ook hierover kun je als mentor later in gesprek.

Complimentenmemory

Gedoe in groepen vóór zijn ?

Om gedoe in groepen vóór te zijn. Om te voorkomen dat pestgedrag ontstaat heeft Kieresoe twee spellen ontwikkeld:

GroepsGedoe 2.0
Kwartetspel GroepsGedoe
Geplaatst op

Absurde dialoog

Absurde dialoog

Een werkvorm waarbij leerlingen/studenten op een creatieve manier omgaan met taal en stukjes tekst, ze schrijven in tweetallen een absurde dialoog. Er worden dialogen geschreven die niet alleen absurd maar ook hilarisch kunnen zijn. Dit komt omdat ze van elkaar niet weten wat de ander heeft opgeschreven. Ook leerlingen/studenten die niet graag schrijven gaan hiermee enthousiast aan de slag. Een werkvorm om op een speelse manier bezig te zijn met taal en die tevens de sfeer in de groep positief beïnvloedt.
Natuurlijk kan deze werkvorm ook ingezet worden bij de vreemde talen.

Doel

  • Bevorderen creativiteit.
  • Spelen met taal
  • Positieve groepsvorming
  • Plezier

Voor wie

  • Bovenbouw basisschool (PO)
  • Voortgezet onderwijs (VO)
  • MBO

Werkwijze 

  • Leerlingen/studenten krijgen allemaal een ‘dialoog’ a-4tje. Voor een uitprintbare versie KLIK HIER
  • Verdeel de leerlingen/studenten in tweetallen.
  • Ze gaan samen een dialoog schrijven op de volgende (absurde) manier.
  • Ze schrijven als eerste zin een begroeting en een compliment op. Dit is gericht aan een personage, niet aan de medeleerling/medestudent, aan zo maar iemand. Als ze de zin hebben opgeschreven vouwen ze de tekst weg zodat de ander dit niet ziet. Vervolgens wisselen ze van papier.
  • De volgende regel bestaat uit een bedankje met een reactie. Ze hebben het compliment niet gezien maar verzinnen gewoon iets. Opnieuw wegvouwen en opnieuw wisselen. De volgende zin bestaat uit een vraag, de volgende een antwoord. Zie onderstaand instructievoorbeeld. Om het voorbeeld uit te printen KLIK HIER
  • Voor sommige klassen is het slim ze er van te voren op te wijzen dat de dialogen voorgelezen gaan worden en dat de taal die ze gebruiken niet ongepast mag zijn.
  • Als de laatste zin is opgeschreven vouwen ze de briefjes open en lezen ze het geheel aan elkaar voor.
  • Samen kiezen ze de leukste dialoog uit en lezen die voor aan de klas.
  • Wanneer er tijd over is kunnen de dialogen ook uitgespeeld worden.
  • Opdracht is dan: Hoe kun je met een absurde tekst door middel van ‘stil’ spel en handelingen toch een logische scene maken.

Andere werkvormen die de sociale cohesie in de groep versterken:

Zorgen voor een positief pedagogisch klimaat in een groep? Aan de slag met complimenten en positieve feedback?
KLIK HIER voor meer info over de kracht van complimenten.
‘Complimentenmemory’ is een kaarten-set met veel verschillende stellingen en werkvormen waarmee je de sociale cohesie in een groep kunt verbeteren.
‘Complimentenmemory’ is uitgebracht in een beperkte oplage. Het bestaat uit 100 kaarten met 50 verschillende eigenschappen en vaardigheden die als een compliment gegeven kunnen worden. De stevige kaarten zijn goed leesbaar (formaat-A6) en zitten in een mooi blik.
KLIK HIER voor bestellen.

Complimenten
Geplaatst op

Lichaamstaal

Leerlingen/studenten zijn zich niet altijd bewust van hun non-verbale communicatie. Met deze werkvorm leren leerlingen/studenten dat ze zonder woorden te gebruiken heel veel kunnen zeggen.
Verbale communicatie is dat wat je zegt met woorden.
Non-verbale communicatie is dat wat je zegt zonder woorden.
Lichaamstaal is veel krachtiger dan wat je met woorden kunt zeggen. Wanneer iemand iets met woorden zegt maar met zijn lijf iets anders laat zien worden niet de woorden maar de lichaamstaal geloofd.
Een werkvorm die op actieve en vaak hilarische wijze duidelijk maakt hoe veelzeggend lichaamstaal kan zijn.

Doel

  • Bewust worden van verschil tussen verbale en non-verbale communicatie
  • Bewust worden hoe veelzeggend non-verbale communicatie kan zijn
  • ‘Lezen’ van emoties uit lichaamstaal
  • Uitbeelden van emoties met alleen lichaamstaal
  • Bewust worden van belang van lichaamstaal
  • Positieve groepsvorming
  • Plezier

Voor wie

  • Bovenbouw basisschool (PO)
  • Voortgezet onderwijs (VO)
  • Onderbouw MBO

Werkwijze 

  • Print het blad met situaties uit: KLIK HIER
  • Knip de verschillende situaties uit
  • Zet acht stoelen voor de klas en nodig leerlingen/studenten uit om iets te komen uitbeelden.
  • Leerlingen/studenten mogen tijdens het uitbeelden niet praten maar moeten zich inleven in de situatie die ze te zien krijgen
  • Laat het strookje zien aan alleen de acht leerlingen/studenten
  • Tel af en pas na het aftellen beginnen ze met uitbeelden
  • Laat dit even duren tot de ‘scene’ duidelijk is
  • De rest van de klas gaat pas raden wat de situatie is wanneer de ‘scene’ is stilgelegd
  • Nodig vervolgens acht andere leerlingen/studenten uit.
  • Na iedere situatie kort nabespreken. Mogelijke vragen:
    • Wat hebben deze leerlingen/studenten goed gedaan tijdens het uitbeelden?
    • Wat maakte dat je wist wat er aan de hand was?
    • Wat maakt het grappig?
    • Waren hier woorden nodig geweest om te weten wat er aan de hand was?
  • Tijd over? Dan zijn de volgende filmpjes leuk om te laten zien:

Verder lezen:

Artikel: “Breng je boodschap overtuigender over” Leraar 24 KLIK HIER
Blog: “Wat zegt lichaamstaal over jou en hoe herken je signalen?” Marc Wessels KLIK HIER

Werkvormen om de sociale veiligheid een boost te geven

Om te zorgen voor een positieve groep, om pestgedrag te voorkomen en om een veilig pedagogisch klimaat te bestendigen heeft Kieresoe (spel)materiaal ontwikkeld.
Er is de keus uit drie spellen met elk een heleboel werkvormen om de groepsdynamiek in je klas op een positieve manier te versterken:

Pakket werkvormen om te komen tot een sociaal veilig klimaat

GroepsGedoe 2.0

Pakket werkvormen om de groepscohesie te versterken:

Complimentenmemory

Nieuw Kennismakingsspel: KlassenKlets

Door het hele jaar heen is het van belang om de dynamiek in een groep positief te beïnvloeden. Om de sfeer positief te beïnvloeden, om de onderlinge band te versterken en een gevoel van saamhorigheid te creëren zijn kennismakingsactiviteiten nuttig en nodig. KlassenKlets bestaat uit kaartjes met vragen die je op verschillende manieren in de klas kunt gebruiken. Het is ook in te zetten als een bordspel. Hoe dat werkt en meer info zie:

KlassenKlets
Geplaatst op

Luisteren

Het gerucht

Een oefening waarbij duidelijk wordt dat wanneer je iets doorvertelt het nooit een exacte weergave is van het oorspronkelijke verhaal. Leerlingen/studenten gaan nadenken over wat dat betekent wanneer ze luisteren naar roddels en wat het effect kan zijn van het doorvertellen van geruchten.

Doel

  • Leren gericht en objectief luisteren
  • Trainen van het geheugen
  • Bewustwording van de effecten van doorvertellen
  • Ervaren dat bij doorvertellen het nooit een exacte weergave kan zijn van het oorspronkelijke verhaal
  • Herkenning van het mechanisme bij doorvertellen
  • Bewustwording van de gevolgen van verhalen doorvertellen
  • Leerlingen/studenten de koppeling laten maken naar roddelen en de effecten daarvan
  • Bewust worden dat goed luisteren alleen niet genoeg is om de ‘waarheid’ te weten

Voor wie

  • Bovenbouw basisschool (PO)
  • Voortgezet onderwijs (VO)
  • Onderbouw MBO

Werkwijze 

  • Print de verhalen uit. KLIK HIER
  • Zet voor de klas een ‘luister’-stoel.
  • Vier of vijf leerlingen/studenten wachten op de gang.
  • Een leerling/student zit op de luisterstoel en hoort het verhaal uit eerste hand van de docent die het voorleest.
  • De eerste leerling/student wordt van de gang gehaald en gaat op de luisterstoel zitten. De leerling/student die op de stoel zat wordt nu de verteller. Deze moet proberen het verhaal zo goed mogelijk door te vertellen.
  • Vervolgens gaat de leerling/student die geluisterd heeft de volgende halen en vertelt het verhaal zoals deze het onthouden heeft door. En zo gaat het door.
  • De laatste leerling/student vertelt uiteindelijk de laatste versie aan de groep.
  • Het ‘publiek’ moet zo stil mogelijk zijn en moet proberen niet te reageren wanneer er fouten insluipen. Dat kan soms erg moeilijk zijn.
  • Probeer ervoor te zorgen dat alle leerlingen/studenten een keer op de ‘luisterstoel’ gezeten hebben.
  • Vaak blijft er maar weinig over van het oorspronkelijke verhaal. Het is goed om aan het eind het originele verhaal nogmaals voor te lezen.
  • Bespreek klassikaal na aan de hand van onderstaande vragen en/of laat leerlingen/studenten een werkblad invullen. Voor een printbare versie van het werkblad: KLIK HIER

Vragen voor de nabespreking:

  • Hoe komt het dat het verhaal verandert?
  • Wat valt vooral op?
  • Wat gebeurt er met de nonverbale communicatie en de lichaamstaal. Hoe komt dit?
  • Wat betekent dit voor wanneer je zelf een verhaal over iemand hoort?
  • Wat kunnen de gevolgen zijn van zo’n doorverteld verhaal?

Werkblad
Om het geleerde op persoonlijke, reflectieve manier te verwerken kunnen leerlingen het werkblad invullen. Het kan ook een mooie huiswerkopdracht zijn.

Verder lezen

  • Artikel School en Veiligheid “Tik-Tok roddelkanalen” KLIK HIER
  • Artikel Kuiper G. “Roddel en geruchten als vormen van communicatie” KLIK HIER

Bron

Deze werkvorm heb ik geschreven en vorm gegeven zodat het paste bij mijn praktijksituatie. Ik heb naar de oorspronkelijke bron gezocht maar niet gevonden.

Nieuw Kennismakingsspel: KlassenKlets

Door het hele jaar heen is het van belang om de dynamiek in een groep positief te beïnvloeden. Om de sfeer positief te beïnvloeden, om de onderlinge band te versterken en een gevoel van saamhorigheid te creëren zijn kennismakingsactiviteiten nuttig en nodig. KlassenKlets bestaat uit kaartjes met vragen die je op verschillende manieren in de klas kunt gebruiken. Het is ook in te zetten als een bordspel. Hoe dat werkt en meer info zie:

KlassenKlets

Werkvormen om de saamhorigheid in een groep te versterken:

Het is, na een vakantie bij voorbeeld, belangrijk om opnieuw te investeren in groepsbindende activiteiten: kennismakingsspellen, werkvormen die een positieve sfeer in de groep bestendigen. Een mooie manier daarvoor is werken met ‘complimentenmemory’.

Complimentenmemory

Goed voorbereiden op de Gouden Weken na de vakantie?

GroepsGedoe 2.0

Meer weten over groepsdynamiek en de eerste weken van het schooljaar? Ga met je team aan de slag tijdens een actieve, praktijkgerichte workshop:

Workshop Gouden weken



Geplaatst op

In groepjes werken…

foto scenes assertiviteit

Casussen ‘samenwerken‘

Het geeft soms gedoe in de groep op het moment dat leerlingen/studenten gevraagd wordt om in groepjes samen te werken. Door casussen met elkaar te bespreken en/of ze daadwerkelijk uit te spelen ontstaat er inzicht in wat er precies gebeurt en welke mogelijke oplossingen er voor handen zijn.

Doel

  • Samenwerkingsvaardigheden bevorderen
  • Bewust worden van eigen reserves wanneer het gaat om groepswerk
  • Bevorderen positief groepsgevoel
  • Bewust worden van de invloed die je kunt uitoefenen
  • Bewust worden van de eigen rol in een groep
  • Reflecteren op het eigen functioneren in een groep

Voor wie

  • Bovenbouw basisschool (PO)
  • Voortgezet onderwijs (VO)
  • MBO

Werkwijze 1:
Bespreken in groepjes

  • Print de casussen uit. KLIK HIER
  • Print voor elk groepje een werkblad uit. KLIK HIER
  • Verdeel de klas in 6 groepjes
  • Ieder groepje krijgt een casus die ze moeten bespreken.
  • Instructie groepjes:
    • Lees de casus goed door en beantwoordt de volgende vragen op het werkblad:
    • Is de situatie herkenbaar?
    • Wat zouden jullie doen in zo’n soort situatie?
    • Wat kunnen daarvan de gevolgen zijn?
    • Wat zijn andere manieren om hiermee om te gaan?
    • Welke manier is volgens jullie het beste?
    • Welke manier maakt de problemen groter?
  • Bespreek de opbrengsten van ieder groepje klassikaal.
  • Haal de ingevulde werkbladen weer op: het kan een mooie aanleiding zijn om op een later tijdstip in gesprek te gaan met leerlingen/studenten.

Werkwijze 2:
Scenes maken

  • Print de casussen uit. KLIK HIER
  • Verdeel de klas in 6 groepjes
  • Ieder groepje krijgt een casus die ze moeten uitspelen.
  • Vertel leerlingen/studenten dat in een theatervoorstelling eindeloos geoefend wordt. Dus als het resultaat minder geslaagd is dan leerlingen vooraf hoopten, ligt het vooral daaraan.
  • Geef leerlingen/studenten niet te lang de tijd om te bedenken en te repeteren: een minuut of tien is voldoende. Dit maakt de presentatie achteraf ‘veiliger’.
  • Instructie groepjes:
    • Lees de casus goed door
    • Bedenk een manier waarop je kunt laten zien hoe dit gebeurt: maak er een scene van.
    • Verdeel de rollen
    • Zorg ervoor dat jullie scene duidelijk begin, midden en een einde heeft.
  • Aan elkaar presenteren en nabespreken.

Vragen voor nabespreking:

  • Wat heeft deze scene ons willen zeggen?
  • Was wat er gebeurde herkenbaar?
  • Wat heeft het groepje leerlingen/studenten goed gedaan?

NB: De gebruikte situaties zijn eigen casussen gebaseerd op praktijk en ervaring

Verder lezen:

  • Bakker, M., & Mijland, I. (2009). Handboek positieve groepsvorming. Oirschot: Quirijn.
  • Remmerswaal, J. (2013). Handboek groepsdynamica. Amsterdam: Boom.

Nieuw Kennismakingsspel: KlassenKlets

Door het hele jaar heen is het van belang om de dynamiek in een groep positief te beïnvloeden. Om de sfeer positief te beïnvloeden, om de onderlinge band te versterken en een gevoel van saamhorigheid te creëren zijn kennismakingsactiviteiten nuttig en nodig. KlassenKlets bestaat uit kaartjes met vragen die je op verschillende manieren in de klas kunt gebruiken. Het is ook in te zetten als een bordspel. Hoe dat werkt en meer info zie:

KlassenKlets

Werkvormen om de saamhorigheid in een groep te versterken:

Het is wanneer ‘groepjes maken’ in een klas niet gemakkelijk verloopt, belangrijk om opnieuw te investeren in groepsbindende activiteiten: kennismakingsspellen, werkvormen die een positieve sfeer in de groep bestendigen. Een mooie manier daarvoor is werken met ‘complimentenmemory’.

Complimentenmemory

Gedoe in groepen vóór zijn ?

Om gedoe in groepen vóór te zijn. Om te voorkomen dat pestgedrag ontstaat heeft Kieresoe twee spellen ontwikkeld:

GroepsGedoe 2.0
Kwartetspel GroepsGedoe
Geplaatst op

Groepsrollen

Groepsrollen ontstaan vanuit de zoektocht naar veiligheid. Het is een basisbehoefte van de mens. Zonder veiligheid kan een leerling/student zich niet ontwikkelen, niet leren. Als er geen veiligheid is moeten ze voortdurend op hun hoede zijn, steeds klaar zijn om te vluchten of te vechten. Er blijft dan weinig energie over voor andere zaken.
In een groep wil iedereen erbij horen zonder eigenheid te verliezen. Ieder gaat daar op een eigen wijze mee om. De een zal meer ruimte vragen dan de ander. Als een leerling/student zich veilig voelt zal deze zich betrokken voelen bij de groep en daardoor beter functioneren.
Mensen hebben voorkeursgedrag. In een nieuwe groep of een nieuwe situatie zullen mensen geneigd zijn dit gedrag te laten zien. In een groep ontstaan dan als vanzelf rollen en gedragspatronen. Deze werkvorm geeft inzicht in rollen die leden van een groep mogelijk kunnen aannemen.

Doel

  • Samenwerkingsvaardigheden bevorderen
  • Bewust worden van eigen reserves wanneer het gaat om groepswerk
  • Bevorderen positief groepsgevoel
  • Bewust worden van de invloed die je kunt uitoefenen
  • Bewust worden van de eigen rol in een groep
  • Reflecteren op het eigen functioneren in een groep

Voor wie

  • Bovenbouw basisschool (PO)
  • Voortgezet onderwijs (VO)
  • MBO
  • HBO

Werkwijze

  • Print de groepsrollen uit. Voor een printversie: KLIK HIER
  • Verdeel de klas in kleine groepjes of tweetallen.
  • Geef elke leerling/student een vel met deze kaartjes en vragen beantwoorden in een werkblad over deze rollen.
  • Voor de printversie van het werkblad: KLIK HIER
  • Nabespreken met de hele klas.
  • Laat leerlingen/studenten het werkblad inleveren: is mogelijk een mooie input voor een individueel mentorgesprek.

Literatuur:

Belbin, M. R. (2010). Teamrollen op het werk. Den Haag: SDU uitgevers.
Engelen R, v. (2022). De groepscode. Huizen: Pica.
Remmerswaal, J. (2013). Handboek groepsdynamica. Amsterdam: Boom/Nelissen.
https://www.schoolenveiligheid.nl/kennisbank/groepsdynamica-in-de-klas/
https://www.kieresoe.nl/groepsvorming-en-sociale-veiligheid/

Extra werkvorm om het groepsgevoel te versterken:

Het blijft belangrijk om te investeren in groepsbindende activiteiten: kennismakingsspellen, werkvormen die een positieve sfeer in de groep bestendigen. Een mooie manier daarvoor is werken met ‘complimentenmemory’. De kaarten met positieve eigenschappen en vaardigheden kunnen gekoppeld worden aan de verschillende groepsrollen.
Leerlingen/studenten kunnen dan eerst een aantal kaartjes uit het spel kiezen waarvan ze denken dat het bij hen past en daarna kijken in hoeverre dat strookt met de groepsrol die ze zichzelf hebben toebedeeld. Ook hierover kun je als mentor later in gesprek.

Complimentenmemory

Gedoe in groepen vóór zijn ?

Om gedoe in groepen vóór te zijn. Om te voorkomen dat pestgedrag ontstaat heeft Kieresoe twee spellen ontwikkeld:

GroepsGedoe 2.0

Nieuw: KlassenKlets

Door het hele jaar heen is het van belang om de dynamiek in een groep positief te beïnvloeden. Om de sfeer positief te beïnvloeden, om de onderlinge band te versterken en een gevoel van saamhorigheid te creëren zijn kennismakingsactiviteiten nuttig en nodig. KlassenKlets bestaat uit kaartjes met vragen die je op verschillende manieren in de klas kunt gebruiken. Het is ook in te zetten als een bordspel. Hoe dat werkt en meer info zie:

KlassenKlets
Geplaatst op

Seksuele intimidatie

foto stellingen seksueel grensoverschrijdend gedrag

Seksueel grensoverschrijdend gedrag

Seksueel grensoverschrijdend gedrag bespreekbaar maken in de klas is niet altijd gemakkelijk. Niet elke leerkracht voelt zich capabel om dit met leerlingen/studenten te bespreken en voelt zich ongemakkelijk bij dit toch precaire onderwerp. Bovendien weet je niet altijd of dergelijke problematiek speelt bij leerlingen in je klas.
Toch is het belangrijk om met leerlingen/studenten te bespreken wat wel of niet grensoverschrijdend is. En wat ze dan kunnen doen. Hier is geen duidelijk eenduidig recept voor te geven: iedere situatie is weer anders.
Hierbij werkvormen met stellingen om het praten over grensoverschrijdend gedrag gemakkelijker te maken.
In de eerste werkvorm gaan leerlingen/studenten eerst in groepjes aan de slag met stellingen op papier gevolgd door een plenaire bespreking van de opbrengsten.
De tweede werkvorm is een klassikaal gesprek met behulp van een PowerPointpresentatie

Doel:

  • Bespreekbaar maken van seksueel grensoverschrijdend gedrag
  • Respecteren van eigen en andermans grenzen
  • Respectvol om leren gaan met elkaar
  • Bewust worden van eigen en andermans (voor)oordelen
  • Bewust worden van diversiteit in de groep
  • Positieve groepsvorming

Voor wie

  • VO
  • MBO

Werkwijze 1:

  • Print voor elk groepje stellingen uit. KLIK HIER
  • ieder groepje krijgt de blaadjes met stellingen en een rood, een groen en een wit vel papier (A3).
  • Verdeel de klas in kleine groepjes van drie of vier leerlingen/studenten
  • Leerlingen/studenten knippen de kaartjes uit.
  • Dan lezen ze de stellingen door en beslissen welke afgewezen worden en op een rood vel terecht komen.
  • De stellingen waar men het mee eens kan zijn komen op een groen vel en die waarover men twijfelt op een wit papier.
  • Leerlingen/studenten bespreken nogmaals de gemaakte keuzes en plakken de kaartjes op het rode, groene of witte vel.

Nabespreking
– Bespreek met de groep de opbrengsten. 
– Leg/hang daarvoor alle vellen met stellingen van de verschillende groepjes bij elkaar.
– Hierdoor ontstaat een beeld van wat de groep vindt.
– Selecteer de vijf stellingen waar de meeste leerlingen/studenten blijkbaar achter staan.
– Kies vervolgens de vijf stellingen waarvoor het minst draagvlak is.

Mogelijke vragen:
– Zijn er grote verschillen tussen de groepen?
– Waar zijn de groepsleden het over eens?
– Wat valt op?
– Welke stellingen liggen op het witte vel? Wordt daar verschillend over gedacht?
– Wie is er, na anderen gehoord te hebben, van gedachten veranderd?
– Zijn er afspraken te maken met de opbrengsten van deze les?

Werkwijze 2:

  • Download de PowerPointpresentatie met de stellingen KLIK HIER
  • Geef alle leerlingen/studenten een rood en een groen kaartje.
  • De begeleider leest de stellingen een voor een voor en de leerlingen/studenten geven aan of ze het ermee eens zijn (door het opsteken van een groen kaartje) of dat ze het er niet mee eens zijn (rood kaartje).
  • Na iedere stelling kunnen een aantal argumenten voor of tegen de stelling worden uitgewisseld.
  • De begeleider leidt de discussie.

Meer informatie en tips:

Meer werkvormen om de onderlinge verbondenheid in een groep te versterken:

Complimentenmemory

Nieuw: KlassenKlets

Door het hele jaar heen is het van belang om de dynamiek in een groep positief te beïnvloeden. Om de sfeer positief te beïnvloeden, om de onderlinge band te versterken en een gevoel van saamhorigheid te creëren zijn kennismakingsactiviteiten nuttig en nodig. KlassenKlets bestaat uit kaartjes met vragen die je op verschillende manieren in de klas kunt gebruiken. Het is ook in te zetten als een bordspel. Hoe dat werkt en meer info zie:

KlassenKlets

Werken aan pestpreventie?

Met het stellingen-pakket ‘GroepsGedoe’ leren leerlingen/studenten elkaar beter kennen en leren ze vooral hoe ze zelf invoed kunnen hebben op de dynamiek in de groep.

GroepsGedoe 2.0

Sociale veiligheid op school? Volg met je team een workshop

Workshop sociale veiligheid
Geplaatst op

Wat past bij wie

afbeelding formulier wat past bij wie

Na iedere vakantie is het goed om aandacht te besteden aan de dynamiek in de groep. Soms is er gedoe tussen leerlingen/studenten. Zeker na vakanties kan het soms lijken of de hele ‘norming-storming’-fase helemaal opnieuw begint.
Allerlei vormen van kennismakingsspelletjes en energizes helpen om van een groep ‘losse’ individuen een groep te maken. Elkaar (beter) leren kennen helpt leerlingen/studenten om hun positie in de groep in te nemen zonder dat er iemand wordt buitengesloten of het gevoel heeft er niet bij te horen. Groepsbindende werkvormen zorgen ervoor dat het groepsgevoel versterkt wordt. Een gezonde groepsdynamiek zorgt voor veiligheid en veiligheid is weer een voorwaarde om tot leren te kunnen komen. Deze werkvorm zet leerlingen/studenten aan om in korte tijd zoveel mogelijk van elkaar te weten te komen.

Doel:

  • Ontspannen Energizer
  • Bewust maken van eigen kennis over klasgenoten 
  • Elkaar beter leren kennen
  • Binding in de groep versterken
  • (H)erkennen van eigenschappen
  • Inzicht krijgen in eigen en andermans kwaliteiten
  • Creëren van een veilige gezellige sfeer
  • Bevorderen positief groepsgevoel

Voor wie

  • Bovenbouw PO
  • VO
  • MBO

Werkwijze

  • Download het Wat-past-bij-wie-formulier: KLIK HIER .
  • Geef alle leerlingen/studenten een formulier en geef ze een minuut of tien de tijd om het in te vullen. Instructie voor leerlingen:
    • Vul het formulier in​
    • Werk in stilte​ en niet ‘spieken’
    • Pas op: je krijgt maar kort de tijd​
    • Per uitspraak mag je in ieder vakje een naam zetten ​(max 9 namen)   
    • Ken je niemand die past bij de uitspraak dan vul je niets in
    • Past de uitspraak bij jezelf: leuk maar niet invullen! Het gaat erom wat je van je klasgenoten weet
    • Wie de meeste namen goed heeft kent de klas het best​
  • Bespreek klassikaal na:
    • Laat op het bord de uitspraken zien
    • Leerlingen/studenten steken hun vinger op wanneer een uitspraak bij hen past
    • Leerlingen/studenten kijken goed rond en zetten een ‘krul’ bij de namen die ze goed hadden.
    • ‘Krullen’ laten optellen.
    • Iedereen laten opstaan.
    • Degenen die er minder dan vijf goed hebben gaan zitten, vervolgens degenen met minder dan tien, minder dan vijftien enz.
    • Degene die het laatste staat is de ‘Master’ van deze klas wanneer het gaat om kennis van klasgenoten

Tips

  • Er is een vraag (ongeveer halverwege) over wie er een tatoeage heeft: dit leidt tot hilariteit of vragen. Er was echter een van mijn leerlingen/studenten die een tatoeage had: een klein puntje op zijn pols met daarin as van zijn oma. Mooi om aan te halen.
  • Hou er vaart in dan blijft het leuk. Laat ze ook niet eindeloos lang doen over het invullen, leerlingen die snel klaar zijn gaan zich dan vervelen.

Verder lezen:

  • Bakker, M., & Mijland, I. (2009). Handboek positievbe groepsvorming. Oirschot: Quirijn.
  • Remmerswaal, J. (2013). Handboek groepsdynamica. Amsterdam: Boom.

Werkvormen om de saamhorigheid in een groep te versterken:

Soms ‘rommelt’ het in de groep. Het lijkt of de sfeer helemaal verstoord is. Leerlingen/studenten hebben elkaar bij voorbeeld vrij lang niet gezien of in de vakantie is er van alles gebeurd dat de groepsdynamiek op scherp stelt. Het is belangrijk om opnieuw te investeren in groepsbindende activiteiten: kennismakingsspellen, werkvormen die een positieve sfeer in de groep bestendigen. Een mooie manier daarvoor is werken met ‘complimentenmemory’.

Complimentenmemory

Ook met het stellingen-pakket ‘GroepsGedoe’ leren leerlingen/studenten elkaar beter kennen en leren ze vooral hoe ze zelf invoed kunnen hebben op de dynamiek in de groep.

GroepsGedoe 2.0

Geplaatst op

Kerstles

Kerstles

De laatste les voor de kerstvakantie wordt een ‘kerstles’ die een mooie invulling kan krijgen door terug te blikken op het jaar en evalueren op een positieve, constructieve manier.
Het onderwijs tijdschrift ‘Van 12 tot 18’ koos deze les uit om te publiceren in het decembernummer.


Met deze werkvorm gaan leerlingen/studenten eerst kijken naar wat goed gaat binnen de klas, de sfeer in de groep duiden. Het kan zinvol zijn om de opbrengsten hiervan te delen met anderen die met deze groep werken. Daarna maken leerlingen/studenten een persoonlijke evaluatie op een oplossingsgerichte wijze. Laat leerlingen/studenten de evaluatie inleveren: in een individueel gesprek geeft het handvatten om de voortgang te bespreken.

Doel:

  • Op een positieve (oplossingsgerichte manier) terugkijken op de afgelopen periode
  • Bewust maken van wat goed gaat in de groep
  • Bewust maken van wat er al geleerd is
  • Reflecteren op eigen proces
  • Doelen stellen voor komende periode

Voor wie

Bovenbouw PO
VO
MBO

Werkwijze:

  • Tijdens deze kerstles gaan leerlingen/studenten evalueren en terugkijken op het schooljaar tot nu toe.
  • Verdeel de leerlingen/studenten in groepjes van drie of vier leerlingen.
  • Laat ze in groepjes steeds evaluatieve vragen bespreken en beantwoorden. Geef ze daarbij de opdracht om een positieve insteek te kiezen: het moet geen klachtenuurtje worden.
  • Kies uit deze evaluatievragen de vragen die bij je groep passen of maak eigen vragen. Voor een printbare versie van de evaluatievragen KLIK HIER

Vragen

  • Wat is het meest positieve aan deze groep?
  • Op welke momenten is het fijn in deze groep?
  • Waar is deze groep goed in?
  • Wat heeft deze groep nodig om goed te kunnen samenwerken?
  • Wanneer kunnen wij het beste werken in de klas?
  • Wat zijn sterke eigenschappen van deze klas?
  • Welke drie woorden zou je gebruiken om deze klas te omschrijven?
  • Noem drie dingen die een nieuwe docent zou moeten weten over deze klas?
  • Noem drie dingen die een nieuwe leerling/student zou moeten weten over deze klas?
  • Op welk moment of tijdens welke les waren wij als klas supergoed bezig?
  • Welke les of welke werkvorm of oefening moeten we zeker nog een keer doen?
  • Bespreek de opbrengsten klassikaal en maak bij iedere vraag een top drie van antwoorden en noteer die op het (digi)bord.
  • Welke vaardigheid of compliment past hierbij voor deze groep? Laat hierbij óf leerlingen/studenten zelf complimenten/vaardigheden bedenken of laat leerlingen/studenten kiezen uit complimentenkaarten van het spel ‘Complimentenmemory’ (KLIK HIER voor meer info).
  • Laat leerlingen/studenten tot slot van de les het sterren formulier invullen. Voor een printbare versie van het sterrenformulier KLIK HIER
Sterrenformulier dat leerlingen individueel invullen

Verder lezen:

  • Dirk van der Wulp: Tijdschrift voor Kinder- en Jeugdpsychotherapie 2008 KLIK HIER
  • Fredrike Bannink: Optimaal Onderwijs 2021

Nieuw: KlassenKlets

Door het hele jaar heen is het van belang om de dynamiek in een groep positief te beïnvloeden. Om de sfeer positief te beïnvloeden, om de onderlinge band te versterken en een gevoel van saamhorigheid te creëren zijn kennismakingsactiviteiten nuttig en nodig. KlassenKlets bestaat uit kaartjes met vragen die je op verschillende manieren in de klas kunt gebruiken. Het is ook in te zetten als een bordspel. Hoe dat werkt en meer info zie:

KlassenKlets

Meer werkvormen om de saamhorigheid in een groep te versterken:

Complimentenmemory

Werken aan een veilig pedagogisch klimaat? Dat kan met ‘GroepsGedoe 2.0’

GroepsGedoe 2.0