Iedere docent weet hoe belangrijk groepsvorming is. In een positieve groep zullen leerlingen/studenten beter leren en elkaar steunen en helpen en respectvol met elkaar en met jou als docent omgaan. Een groep moet daarin begeleid worden en de regie daarin ligt bij de docent. Naast regels en duidelijke afspraken is het belangrijk om werkvormen in te zetten die de focus leggen op positiviteit.
Samenwerken
Samenwerking overstijgt het individuele, maar tegelijkertijd neemt iedereen in de samenwerking zichzelf mee.
Het gezamenlijk resultaat staat bij samenwerken voorop. Beslissingen worden gezamenlijk genomen er wordt naar ieders bijdrage geluisterd. Er is respect voor de kwaliteiten van de ander maar voor ook eigen kracht.
Samenwerkingsvaardigheden zijn: actief luisteren, goed omgaan met feedback, afspraken nakomen, evenwichtige werkverdeling maken, op een assertieve manier opkomen voor jezelf, werksfeer bewaken en verantwoordelijkheid nemen voor je eigen en andermans bijdragen. Vaardigheden die je kunt oefenen door actieve en activerende werkvormen in te zetten.
Persoonsvorming
Persoonsvorming vindt gepland én ook ongepland plaats, overal en op elk moment. Binnen en buiten de school. Leerlingen/studenten leren hoe ze zich verhouden tot anderen. Vrijheid en verantwoordelijkheid spelen daarbij voortdurend een rol.
Jongeren leren de wereld kennen en moeten hun plaats daarin vinden. Ze ontdekken nieuwe aspecten over zichzelf. Ze ontwikkelen zelfkennis. Ze zijn op zoek naar een eigen identiteit. De docent is rolmodel maar ook medeleerlingen/medestudenten zijn belangrijke peers waaraan gespiegeld wordt. Erbij horen, zich geaccepteerd weten is voor jongeren erg belangrijk. Als docent/mentor kun je richting geven aan het proces van persoonsvorming door werkvormen in te zetten.
Communicatie
Vrijwel ieder conflict is terug te voeren op een communicatie-probleem. Om tot een fijne, veilige en positieve groep te komen is een goede manier van communiceren van cruciaal belang. Hoe studenten/leerlingen met elkaar omgaan, een veilig sociaal klimaat: het hangt allemaal samen met de wijze van communiceren in de groep.
Leerlingen/studenten zijn zich niet altijd bewust van hun communicatie en hun lichaamstaal. Goed om regelmatig door het hele jaar te werken aan de communicatievaardigheden.
Kennismaken
De tijd en energie die je de eerste weken besteedt aan kennismaken en aan werkvormen die positieve groepsvorming bevorderen verdien je in de loop van het jaar dubbel en dwars terug. Een groep die niet goed functioneert zal niet of moeilijker tot leren komen. Wanneer je regelmatig een les stil moet leggen omdat er gedoe is in de groep kost dat niet alleen tijd maar vooral veel negatieve energie.
Aan het begin van het schooljaar zijn kennismakingsspellen cruciaal om van een klas een positieve groep te maken. Maar ook door het jaar heen blijven deze werkvormen belangrijk om elkaar beter of op een andere manier te leren kennen.
Collega’s
Het is belangrijk om aandacht te hebben voor het welbevinden van het team en de directe collega’s. Een aantal werkvormen die hier aandacht voor hebben maar ook werkvormen over de zin en ozin van huiswerkmaken, over de kracht van de conciërge binnen de school, over de vrijheid van meningsuiting. Over manipulatie met complimenten, over leerling- en studentenwelzijn.
Thema’s/actualiteit
Soms gebeurt er iets verschrikkelijks in de wereld. Soms is er een vechtpartij geweest itijdens de pauze. Soms is er in de (sociale) media ineens aandacht voor (seksuele) intimidatie. Dingen die ongepland de klas inkomen en waarbij je steeds opnieuw de afweging moet maken of je er ‘iets’ mee moet of wil doen, of je er aandachtvoor moet hebben.
Maar ook zijn er terugkerende thema’s, feestdagen of dagen waaraan je op een of andere manier als school aandacht voor wil hebben, de dag van de conciërge, feestdagen rond de jaarwisseling, vuurwerk, vapen, valentijnsdag, paarse vrijdag enzovoort.
Gebruik van mobiele telefoons is voortaan verboden in het VO. Ook in het Mbo worden telefoons vaak geweerd. Hoe wordt dit ervaren?
Twee verschillende kaartjes die leerlingen/studenten aan hun toekomstige zelf kunnen sturen. Een kaartje is vooral reflectief gericht het andere kaartje is gericht het op oplossingsgerichte wijze vooruitblikke
Vapen is net zo verslavend als het roken van sigaretten. Toch denken leerlingen/studenten niet snel dat het schadelijk is. Twee werkvormen met stellingen.
Huiswerk maken gaat bij de start van het schooljaar goed maar dan komt er vaak de klad in. Een huiswerk-bingo om zicht te krijgen op de zin/onzin van huiswerk
Verkering? Fix? Relatie? Leerlingen/studenten zijn (net als volwassenen trouwens) onzeker wanneer het om liefde en relaties gaat.
Met deze LOB werkvorm denken leerlingen/studenten na over welke vaardigheden en eigenschappen bij verschillende beroepen passen.
Twee werkvormen met stellingen om het praten over seksueel grensoverschrijdend gedrag gemakkelijker te maken.
Leerlingen/studenten gaan reflecteren en heel praktische doelen stellen voor zichzelf. Bonus: Kan ook gebruikt worden voor een specifiek vak.
Leerlingenstudenten gaan eerst kijken naar wat goed gaat binnen de klas, de sfeer in de groep duiden. Daarna maken leerlingen een persoonlijke evaluatie op een oplossingsgerichte wijze.
Op veel jongeren heeft vuurwerk afsteken een enorme aantrekkingskracht en ze zijn geneigd te experimenteren. Drie verschillende werkvormen met stellingen om hierover in gesprek te gaan. Bonus: PowerPoint
Kan en mag iedereen zichzelf zijn in de groep? Worden verschillen geaccepteerd? Paarse vrijdag is de dag waarop solidariteit getoond kan worden. Werkvorm met stellingen om lhbtiqa+ bespreekbaar te maken. Bonus: PowerPointPresentatie.
Conciërges vormen het cement van menige schoolorganisatie. Voorbeeldje: tijdens de vorige lockdown was de voltallige schoolleiding van een school in Breda afwezig door Corona. De school draaide gewoon door. Toen twee weken later van dezelfde school de conciërges ziek waren ging de school dicht. De dag van de conciërge wordt op 8 februari voor …
Het is niet altijd gemakkelijk om (seksueel)grensoverschrijdend gedrag bespreekbaar te maken op school. Een van de manieren is het aan de hand van een verhaal te bespreken.
|